daleč2
povedkovnik
RAZLIČICE IZTOČNICE: deleč, daleč, doleč
USMERJEVALNA REKONSTRUKCIJA NAGLASA: 'da:leč
FREKVENCA: 80 pojavitev v 18 delih
VIRI: TC 1555, TT 1557, TR 1558, TAr 1562, *P 1563, TO 1564, TPs 1566, TL 1567, DJ 1575, TT 1577, JPo 1578, DB 1578, TkM 1579, DPr 1580, TT 1581-82, DB 1584, TPo 1595, ZK 1595
Pomen
1. izraža (veliko) odddaljenost; SODOBNA USTREZNICA: daleč1.1 krajevno
De kej ta .. blishni te krij, sa tém, kir je eniga vbill, nepotezhe, dokler je njega ſerce vrozhe, inu de ga nedotezhe, ker je ta pot taku delezh, inu njega duſho nevdari, ker on vſaj nej ſmèrti vrejdèn DB 1584, I,110a
preneseno Lety ludie ſe kmeni perblishuio shnih vuſti, inu shnih shnabli mene zheſte, Ampag nih ſerce ie cilu delezh od mene TC 1555, H4, podobno tudi ZK 1595
Ta Goſpud ie delezh od tih hudobnih DPr 1580, 29a
Ta Goſpud ie delezh od tih hudobnih DPr 1580, 29a
1.2 časovno
Leta prikasen .. Prérokuje na ta zhas, kateri je ſhe delezh DB 1584, II,64b
2. izraža oddaljenost nasploh; SODOBNA USTREZNICA: daleč
Obtu nai ſi ta nasha della inu ſazheta pokorſzhina, ſo she delezh od tiga dokonana oli dopolnena te Poſtaue, oli ona ſo vſai ena Prauiza TAr 1562, 53b
O Mui Bug, mui Bug, ſakai ti ſi mene ſapuſtil? ieſt eriouem inu klaguim, Ampag muia pomuzh ie delezh TPs 1566, 45b
Tu ohranene ie delezh od tih Neuernikou, Sakai oni ſa tuie praude ne rodio TPs 1566, 225a
Satu ima téh hudobnih ſvit délezh od mene biti DB 1584, I,272b
Njegovi poti gredó vſaki zhas po ſrezhi, tvoje Praude ſo delezh od njega: On offertnu rouna sovſemi ſvojmi Sovrashniki DB 1584, I,282a
O Mui Bug, mui Bug, ſakai ti ſi mene ſapuſtil? ieſt eriouem inu klaguim, Ampag muia pomuzh ie delezh TPs 1566, 45b
Tu ohranene ie delezh od tih Neuernikou, Sakai oni ſa tuie praude ne rodio TPs 1566, 225a
Satu ima téh hudobnih ſvit délezh od mene biti DB 1584, I,272b
Njegovi poti gredó vſaki zhas po ſrezhi, tvoje Praude ſo delezh od njega: On offertnu rouna sovſemi ſvojmi Sovrashniki DB 1584, I,282a
2.1 z nikalnico izraža bližino; SODOBNA USTREZNICA: blizu
ſodni dan, praui Criſtus nei delezh TR 1558, AIIIb
Ne saneſsi ſe na tu, de ie ta drushba skaterimi hudu dellash velika: temuzh pomiſli, de shtraifinga nei delezh DJ 1575, 29
Slabnoſt Shil [je] takoua bolesan, da kateri Zhlouek ie ſto iſto obdan, ta iſti nei dalezh ni veliko raslozhen od martuiga Zhlouika JPo 1578, II,180a
Iesus .. je .. djal k'njemu: Ti neſi delezh od Boshjiga krajleſtva DB 1584, III,26b
ta Hudizh nej delezh od takovih ludy [lakomnikov] TPo 1595, I,181
Takou jamer ali revo ſo s'tem saſlushili, de ony na tem Evangeliu nejſo svejſtu dershali .. Sakaj onu nej delezh tja, de my letimu glih na naſhih Papeſhnikih tudi bomo vidili TPo 1595, II,301
Ne saneſsi ſe na tu, de ie ta drushba skaterimi hudu dellash velika: temuzh pomiſli, de shtraifinga nei delezh DJ 1575, 29
Slabnoſt Shil [je] takoua bolesan, da kateri Zhlouek ie ſto iſto obdan, ta iſti nei dalezh ni veliko raslozhen od martuiga Zhlouika JPo 1578, II,180a
Iesus .. je .. djal k'njemu: Ti neſi delezh od Boshjiga krajleſtva DB 1584, III,26b
ta Hudizh nej delezh od takovih ludy [lakomnikov] TPo 1595, I,181
Takou jamer ali revo ſo s'tem saſlushili, de ony na tem Evangeliu nejſo svejſtu dershali .. Sakaj onu nej delezh tja, de my letimu glih na naſhih Papeſhnikih tudi bomo vidili TPo 1595, II,301
3. izraža stopnjo sorodnosti, povezanosti s kom; SODOBNA USTREZNICA: daleč
skuſi Criſtuſa Ieſuſa, vi kir ſte nekadai delezh bili, ſte ty blishni ſturieni, skuſi to kry Criſtuſeuo TT 1581-82, II,171;
Frazeologija
– kaj je daleč proč od koga / biti daleč od česa
izraža, da se kdo izogiba čemu
[Papežniki svojim svetnikom] ob nih godeh inu Cerkounih Shegnanih, Mashe bero, Scryshi gredo, ſuezhe shgo, offruio, shnih pildom petlaio .. inu zheſtu sbetizami, ſrantami .. vmei ſebo odpuſtke dile, Od tacih odpuſtkou inu Shegnaneu, ie dobru delezh biti TC 1575, 271
O ti Syn Boshy, vsami od nas prozh vſe ſourashtuu, nyd, vſo greinkuſt, inu vſo hudobo, puſti delezh od nas biti, de my to Saueso te popolnomoſti neresderemo inu neoduershemo TkM 1579, 47a
Dvuie ieſt od tebe proſim, tiga ti meni neodpovei, preiden vmeriem: Malikovaine inu lashe puſti delezh od mene biti: Vbushtvu inu veliku Blagu mi nedai DPr 1580, 59a
Ali Nabot je djal k'Ahabu: GOSPVD puſti letu delezh od mene biti, de bi jeſt tebi moih Ozhetou Erbſzhino dal DB 1584, I,199b
Puſti tvoje pote delezh od nje [kurbe] biti, inu ſe nepèrblishavaj h'dauram nje hiſhe DB 1584, I,318b
David je dajle djal .. puſti GOSPVD delezh od mène biti, de bi jeſt imèl mojo roko na Shalbaniga tiga GOSPVDA iſtegniti DB 1584, I,165a
Nu je pak rejs temu taku, de je ta Sveta vezherja enu vshivanje tiga Teleſsa inu krij Chriſtuſove. Kir pak Sakramentirarji le enu duhounu vshivanje, tega teleſsa Chriſtuſoviga, kateru bi imelu dalezh prozh od nas biti .. ſi smiſhlajo inu saſtopio ZK 1595, 27
O ti Syn Boshy, vsami od nas prozh vſe ſourashtuu, nyd, vſo greinkuſt, inu vſo hudobo, puſti delezh od nas biti, de my to Saueso te popolnomoſti neresderemo inu neoduershemo TkM 1579, 47a
Dvuie ieſt od tebe proſim, tiga ti meni neodpovei, preiden vmeriem: Malikovaine inu lashe puſti delezh od mene biti: Vbushtvu inu veliku Blagu mi nedai DPr 1580, 59a
Ali Nabot je djal k'Ahabu: GOSPVD puſti letu delezh od mene biti, de bi jeſt tebi moih Ozhetou Erbſzhino dal DB 1584, I,199b
Puſti tvoje pote delezh od nje [kurbe] biti, inu ſe nepèrblishavaj h'dauram nje hiſhe DB 1584, I,318b
David je dajle djal .. puſti GOSPVD delezh od mène biti, de bi jeſt imèl mojo roko na Shalbaniga tiga GOSPVDA iſtegniti DB 1584, I,165a
Nu je pak rejs temu taku, de je ta Sveta vezherja enu vshivanje tiga Teleſsa inu krij Chriſtuſove. Kir pak Sakramentirarji le enu duhounu vshivanje, tega teleſsa Chriſtuſoviga, kateru bi imelu dalezh prozh od nas biti .. ſi smiſhlajo inu saſtopio ZK 1595, 27
– (to) bodi daleč
naj se ne zgodi
IEſt tedai prauim, Ie li Bug te ſuie ludi ſauergal? Tu bodi delezh. Sakai ieſt ſem tudi en Israelitar is Abraamouiga ſemena od te shlahte Beniaminoue TT 1560, 18a
Delezh bodi od mene, praui ſueti Paul .. de bi ſe ieſt vzhim drugim hotel hualiti, kakor le vtim Crishi nashiga Goſpudi Iesuſa Criſtuſa DPa 1576, 55a
Tu bodi delezh od nas, de bi my hotéli GOSPVDA sapuſtiti DB 1584, I,133a
Bodi pak tu delezh od mene, de bi jeſt taku GOSPVDV pregréſhil, de bi nehal sa vas moliti DB 1584, I,155b
Tu bodi délezh od mene, de bi jeſt vam prou dal: dokler moj konèz pride, nezhem jeſt ſe ganiti od moje brume DB 1584, I,273b
Delezh bodi od mene, praui ſueti Paul .. de bi ſe ieſt vzhim drugim hotel hualiti, kakor le vtim Crishi nashiga Goſpudi Iesuſa Criſtuſa DPa 1576, 55a
Tu bodi delezh od nas, de bi my hotéli GOSPVDA sapuſtiti DB 1584, I,133a
Bodi pak tu delezh od mene, de bi jeſt taku GOSPVDV pregréſhil, de bi nehal sa vas moliti DB 1584, I,155b
Tu bodi délezh od mene, de bi jeſt vam prou dal: dokler moj konèz pride, nezhem jeſt ſe ganiti od moje brume DB 1584, I,273b
Oblike in zapis
OBLIKE: – d | e/a (Juričič)/o (*P 1563, 168) | lečZAČETNICA: mala
Avtorstvo: M. Č.
Dostopnost